Ogród formalny. Cechy stylu.

ogrod formany cechy stylu

W poprzednim artykule styl formalny przedstawiony został w ujęciu historycznym – teraz będzie mowa o najważniejszych cechach, które wyróżniają go na tle innych stylów ogrodowych.

Ogrody kształtowane w stylu formalnym istniały już w najdawniejszych czasach (Ogród formalny. Historia) i powstają po dzień dzisiejszy. Jest to styl ponadczasowy i zawsze aktualny, bo oparty o geometrię i czytelną w przestrzeni kompozycję. Dodatkowo sprawdza się on zarówno w rozległych założeniach (np. ogrody barokowe), jak i niewielkich przestrzeniach np. miejskich (współczesne ogrody).  Oto kilka jego podstawowych cech:

1. Ogród jest uwarunkowany architektonicznie.
Po pierwsze zawsze istnieje w jakimś architektonicznym kontekście, jest powiązany z architekturą. To ona go określa względem skali i proporcji (wirydarz w średniowieczu, renesansowy ogród przy pałacu, rozległy ogród barokowy czy mały miejski ogród współczesny). Po drugie materia roślinna traktowana jest w architektoniczny sposób – formowana na kształt brył, tworzy swoiste wnętrza ogrodowe o mocno nakreślonych granicach, ramach, płaszczyznach poziomych i pionowych. (Sam fakt wyodrębniania w barkowym ogrodzie – salonów, gabinetów, wnętrz – przy pomocy terminologii architektonicznej)

Ogród uwarunkowany architektonicznie
1. Grand Trianon, Wersal
źródło: www.andrelenotre.com
2. Generalife, Grenada, Ogrody pałacu letniego 1302 – 1309
źródło: www.fmschmitt.com
3. Współczesny ogród w zabudowie miejskiej
źródło: www.gardenbuilders.co.uk
4.Garden Mausoleum, Lakewood Cementery, Minneapolis, Minnesota. Proj. Joan Sorranno i John Cook.
źródło: www.architectureartdesigns.com
5. Hans Vredeman de Vries, Rysunek ogrodu ornamentalnego, 1576, Cambridge, Fitzwilliam Museum
źródło: www.1st-art-gallery.com

 

 2. Symetria i osiowość.
Ogród w stylu formalnym rozstrzygnięty jest symetrycznie. To między innymi odróżnia go od ogrodów modernistycznych. Z reguły stosowana jest oś główna, która łączy wszystkie najważniejsze elementy kompozycyjne i osie poboczne, które przecinają oś główną. W mniejszych ogrodach, często stosowane są dwie równoważne osie skrzyżowane pod kątem prostym. Oś główna wynika z otaczającej ogród architektury, w dużych założeniach (np. barokowych czy renesansowych) często wybiega daleko w krajobraz, w mniejszych kończy się jakimś charakterystycznym elementem – pawilonem ogrodowym, rzeźbą czy fontanną. Przecięcia osi także akcentowane są jakimś artefaktem. Symetria w ogrodzie nadaje mu porządek a kompozycja staje się czytelna w przestrzeni.

Symetria i osiowość w ogrodzie
1. Gardens and palace of Versailles, 1746, Delagrive
źródło: en.wikipedia.org
2. Rezydencja w Vaux-le-Vicomte, Francja, II poł XVIIw.
źródło: www.weeklywilson.com
3. Villa Lante, Włochy, XVI w, stan współczesny
źródło: courses.cit.cornell.edu
4. Rekonstrukcja ogrodu przy domu egipskim (czasów XVIII dynastii)
źródło: oaks.nvg.org/sa5ra5.html
5. Współczesny styl formalny. Proj. Paul Bangay
źródło: www.paulbangay.com.au
6. Współczesny styl formalny. Proj. Luciano Giubbilei
źródło: www.lucianogiubbilei.com

3. Geometryczne ramy.

Dla stylu formalnego charakterystyczne jest zastosowanie geometrii w planie. Miejsca nasadzeń roślinnych wyodrębnione są albo przy pomocy ram z roślin ciętych w geometryczne kształty, albo (szczególnie w ogrodach nowoczesnych) przy pomocy obrzeży, czy precyzyjnie wytyczonej przestrzeni dopełniającej (kontrastująca nawierzchnia w układach komunikacyjnych). Dzięki temu ogród formalny nabiera bardzo wyraźnych konturów, to zaś uczytelnia kompozycję w przestrzeni.

Geometryczna forma ogrodu
1. Giardini di Giusti, Verona, stan współczesny
źródło: courses.cit.cornell.edu
2. Ogród w Wersalu
źródło: www.eatlovesavor.com
3. Sunken Rose Garden, proj. Craig Bergmann
źródło: www.craigbergmann.com
4. Boon, ogród prywatny, proj. Piet Oudolf
źródło: oudolf.com
5. Ogród prywatny, proj. Arabella Lenox Boyd
źródło: www.arabellalennoxboyd.com

4. Topiary
Rośliny strzyżone w geometryczne kształty. Możliwość strzyżenia tylko określonych roślin powoduje, że dobór gatunkowy w ogrodach formalnych jest ograniczony do kilkunastu gatunków. Dominują: graby, wiązy, buki, cisy, bukszpany, ostrokrzewy, jałowce, ligustry, obecnie stosuje się także wiele żywotników.

Rośliny strzyżone geometrycznie w ogrodzie.
1. Współczesny styl formalny. Proj. Luciano Giubbilei
źródło: www.lucianogiubbilei.com
2. Ogrody w Villandry, XVI w, stan współczesny
źródło: monumental.over-blog.net

5. Zróżnicowane elementy dekoracyjne
Akcentowania zakończeń bądź przecięć osi warunkuje wykorzystanie wielu elementów rzeźbiarskich (posągi, wazy, całe grupy rzeźbiarskie), czy małej architektury (ławki, pergole, trejaże, pawilony ogrodowe). W ogrodach współczesnych mogą być stylizowane na dawne, często jednak używane są nowoczesne artefakty ze szkła, lustra czy nawet plastiku.

Elementy dekoracyjne ogrodu
1. Giardini di Giusti, Verona, stan współczesny
źródło: www.flickriver.com
2. Ogród współczesny
źródło: pinterest.com
3. Renesansowa Villa Gamberaia, Włochy, stan współczesny
źródło: www.casasantapia.com
Akcenty dekoracyjne ogrodu
1. Ogród prywatny w Richmond, Surrey,
źródło: www.landformconsultants.co.uk
2. Ogórd prywatny, Brighton, Proj. Paul Bangay
źródło: www.paulbangay.com.au

6. Elegancja, schludność
Ogrody formalne charakteryzuje pewna powściągliwość. Geometryczne ramy, symetria, rytmiczne podziały wszystko to powoduje, że układ kompozycyjny takiego ogrodu jest bardzo czytelny. Dominacja koloru zielonego i prosto ciętych roślin, skontrastowanych z reguły z jasna nawierzchnią dają poczucie elegancji, schludności i porządku. Styl formalny charakteryzuje pewna dostojność, konsekwencja, precyzja, a przy tym przewidywalność i jednocześnie uniwersalność. I to jest klucz do ogromnej popularności tego stylu na przestrzeni wieków.

Elegancki i schludny ogród.
1. Współczesny styl formalny. Proj. Paul Bangay
źródło: www.paulbangay.com.au
2. Vaux-le-Vicomte, II poł XVIIw, Francja, stan współczesny
źródło: hanser.ceat.okstate.edu
3. Wersal, stan współczesny
źródło: mostbeautifulgardens.com
4. Fragment ogrodu francuskiego,
źródło: mostbeautifulgardens.com
5. Dumbarton Oaks, fot. Steve Silverman
źródło: www.flickr.com

Styl formalny jest punktem wyjścia do wielu współczesnych (mikro)styli i stanowi bazę dla większości współczesnych rozstrzygnięć projektowych.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.